گیاه شناسی و زیست شناسی گردو

گردو از خانواده Juglandaceae و جنس Juglans بوده و گونه­های مختلفی دارد که همگی خزان­دار و دارای میوه خواراکی هستند. مهمترین گونه این جنس از نظر میوه، J.regia بوده که تعداد کروموزوم پایه آن 16=n=x بوده و گیاهی دیپلویید (32=n2) می­باشد و مهمترین آنها از نظر چوب، گردوی سیاه شرق آمریکا (J.nigra) است. سایر گونه­ها به طور غیرمستقیم اهمیت اقتصادی دارند. منشأ گردو چین بوده و ایران را به عنوان پل انتقال آن از چین به اروپا می­دانند و به همین به آن گردوی ایرانی می­گویند. این گونه در بسیاری از کشورها کشت می­گردد و دارای اهمیت اقتصادی بسیار زیادی است.

سایر گونه­های این جنس شامل گردو سیاه شرقی (J. nigra) ، گردوی قلبی یا ژاپنی (J.seiboldiana) گردوی کره­ای (J.cinera)، گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی (J. hindsii) و گردوی سیاه کالیفرنیای جنوبی (J.californica) در مناطق خاصی به منظور استفاده از چوب یا میوه پرورش داده می­شوند ولی عمومیت گردوی ایرانی را ندارند.

ویژگی گردوی ایرانی داشتن میوه چهار محفظه­ای است که در هنگام بلوغ، شکوفا و از پوسته سبز رویی جدا می­شود. درختان گردو تک پایه­اند، گل­های نر روی سنبله نر و گل­های ماده روی سنبله ماده که اغلب 2 یا گاهی تا 5 گل در نوک شاخساره­های انتهایی یا جانبی دارند تشکیل می­شوند. گلدهی ناهمرس (دیکوگاموس) است که با گل­های نر زودتر بالغ می­شوند (نر زودرس) و یا گل­های ماده زودتر بالغ می­شوند. (ماده زودرس). دانه گرده از طریق باد پخش می­شود و ناهمرسی سبب دگر لقاحی می­شود. بیشتر ژرم پلاسم­های گردوی ایرانی که از اروپا جمع آوری شده­اند، میوه­های انتهایی تولید می­کنند، در حالی که آنهایی که از بخش­هایی از چین و آسیای مرکزی جمع آوری شده­اند، باردهی جانبی نیز دارند، ژنوتیپ­هایی که باردهی جانبی دارند در مقایسه با آنهایی که باردهی انتهایی دارند اغلب زودتر بی­برگ می­شوند و زودتر برداشت می­شوند و زودتر (در سن 4-3 سالگی بعد از کاشتن بذر) به بار می­نشینند و در مجموع محصول بیشتری دارند. مغز ساقه­های درخت گردو لایه لایه، تنه صاف با پوست فلسی و شیاردار و برگ­های مرکب شانه­ای دارد. ریشه­های گردو محوری و عمیق رشد می­کنند و به خاک­هایی با عمق 3-2 متر نیاز دارند.