ازدیاد گردو

گردو از طریق جنسی (بذر) و یا به روش غیرجنسی ازدیاد می­شود. پایه­های بذری بسیار متغیر بوده و میوه­هایی با کیفیت پایین تولید می­کنند و متوسط درصد پوست آنها 30 تا 35 درصد است در حالی که در ارقام خوب تجارتی، متوسط درصد پوست 50 تا 60  درصد است. میوه­هایی که بر روی پایه­های بذری تولید می­شوند استاندارد نبوده و ارزش صادراتی ندارند. به علت نیاز به ازدیاد غیرجنسی گردو روش­های مختلفی در این مورد، بررسی شده است ولی به دلیل عدم وجود یک روش ازدیادی مناسب که درصد موفقیت بالایی داشته باشد و به علت تلفات زیاد ناشی از انتقال پیوند این روش­ها فعلاً عملی نیستند.

ازدیاد به وسیله بذر

نهال­های گردوی بذری نیز معمولاً به عنوان پایه مورد استفاده قرار می­گیرند و برای این منظور میوه­های نامطلوب و پوست سخت کاشته می­شوند. گرچه بذر گردو تحت برخی شرایط بدون استراتیفیه کردن جوانه می­زند ولی برای جوانه زنی و رشد خوب استراتیفیه کردن لازم است. برای استراتیفیه کردن، میوه­های خیس شده را داخل جعبه و در محیط مناسب مثل ورمیکولایت، پیت ماس یا ماسه بادی به صورت لایه­های متناوب چیده و به مدت دو یا سه ماه در معرض سرما ( 3 تا 5 درجه سانتیگراد) قرار می­دهند. در طی این مدت میوه­ها باید مرطوب نگهداشته شده و به اندازه کافی تهویه شوند. اگر مقدار میوه کمتر باشد، می­توان از یخچال به عنوان محیط مناسب برای استراتیفیه استفاده کرد ولی برای مقدار بیشتر در قسمتی از باغ، میوه­ها را به صورت لایه­های متناوب داخل ماسه بادی نگه می­دارند.

در صورتی که احتمال وجود جوندگان وجود نداشته باشد بذر گردو را می­توان به طور مستقیم نیز در باغ کاشت، در این حالت خاک باید مرطوب باشد و از خشک شدن یا خیس شدن آن جلوگیری کرد. عوامل متعددی از جمله نوع و اندازه میوه، موقعیت بذر، عمق کاشت، حرارت و رطوبت خاک و تیمار بذر در جوانه زنی بذور تاثیر دارند. اگر میوه­های بزرگ گردو در عمق 7 سانتیمتر خاک به حالت عمودی قرار گیرند از جوانه زنی و رشد بهتری برخوردار می­شوند. بذور گردو در فصل بهار کاشته می­شوند. فاصله بین بذرها و فاصله ردیف­های کاشت به مدت زمانی که نهال­ها در خزانه باقی خواهند ماند بستگی دارد. اگر مدت نگهداری نهال­ها در خزانه دو سال یا بیشتر باشد، فاصله ردیف­های کاشت یک متر و فاصله بین نهال­ها 30 سانتیمتر در نظر گرفته می­شود. در مناطقی که طی فصل تابستان بارندگی صورت نمی­گیرد استفاده از مالچ موجب حفظ رطوبت و کنترل علف­های هرز شده، سرعت جوانه زنی و رشد نهال­ها افزایش می­یابد.

برای تأمین حداکثر رشد نهال­ها آبیاری مکرر و مبارزه با علف­های هرز ضروری است. به منظور مراقبت از نهال­های پیوندی، یک سال قبل از انتقال نهال­ها به محل اصلی باید ریشه­های سطحی آنها در عمق 20 تا 25 سانتیمتری سطح خاک بریده شود. به طور کلی می­توان گفت ازدیاد گردو به صورت زیر انجام می­گیرد.

تولید پایه بذری

آماده سازی بذر برای کاشت

بایستی بذرها را از درختانی که سالم، دارای قدرت رشد خوب و ترجیحاً زود بارده باشند، انتخاب نمود. سوراخ قاعده پوست چوبی دانه­ها باید تا حد امکان بسته­تر باشد. درصد مغز (نسبت مغز به پوست) باید بالای 50 درصد باشد. ضخامت پوسته چوبی باید متوسط تا ضخیم باشد. مغز گردو باید به رنگ کرم روشن، فاقد فرورفتگی­های فراوان و دارای طعم و مزه خوب باشد و به آسانی از پوسته چوبی و دیواره­های داخلی جدا شود (اصطلاحاً سوزنی نباشد). بذرهای گردو برای جوانه زنی نیازمند سپری کردن یک دوره سرمایی می­باشند که این نیاز سرمایی با قرارگیری آنها به مدت 8-6 هفته در دمای حدود 5 درجه (دمای یخچال) در شرایط مطلوب برطرف می­شود. در طول این دوره باید از خشک شدن بذرها جلوگیری شود و هوای کافی به بذرها برسد. پس از این عملیات بذرها آماده کاشت می­باشند.

کاشت بذر در خزانه

معمولاً بذرهای گردو را در عمق 10 سانتیمتری و با فاصله 10 تا 20 سانتیمتر از یکدیگر در کنار جوی­هایی به پهنا و ارتفاع حدود 20 سانتیمتر و پشته­هایی به پهنای 80 سانتیمتر می­کارند. برخی از خزانه­دارها روی هر پشته دو ردیف بذر می­کارند. قبل از کاشت بذر باید زمین را آبیاری کرد و چند روز به حال خود گذاشت تا رطوبت آن به حد تعادل برسد و به اصطلاح گاورو شود. بذرها را باید در محدوده خط داغ آب (یعنی با فاصله حدود 15 سانتیمتر از کنار جوی) بر روی پشته­ها کاشت. اگر رطوبت خاک خیلی زیاد باشد، دانه­های گردو پوسیده و فاسد می­شوند و اگر رطوبت آن خیلی کم باشد، رویش دانه به تأخیر می­افتد، بهترین حالت قرارگیری بذر در زمین حالتی است که دانه گردو به پهلو بر روی زمین قرار داده شود.

در این حالت درصد جوانه زنی بذرهای گردو افزایش می­یابد. معمولاً در یک هکتار خزانه می­توان حدود 100 هزار اصله نهال تولید کرد که 50 تا 60 هزار از آنها قابل کاشت در زمین اصلی هستند. به طور معمول بلندی نهال­های یکساله در خزانه 50 تا 70 سانتیمتر است و در دوسالگی بلندی نهال­ها به 90 تا 120 سانتیمتر می­رسد.

پیوند پایه­های بذری گردو

به طور کلی روش پیوند بهترین راه تکثیر غیرجنسی در گردو می­باشد. سایر روش­های تکثیر رویشی مثل قلمه، خوابانیدن و ریزازدیادی یا به سختی جواب می­دهند و یا به صورت تجارتی متداول نشده است.